Za kulisami przywództwa: Empatia jako siła napędowa efektywnej komunikacji

Autorzy: Joanna Berendt i Michał Sosin

Gdyby ktoś zadał nam pytanie: “Jaką rolę w realizacji celów biznesowych mają relacje i atmosfera w pracy?” – to pierwsza myśl, a właściwie pytanie zwrotne, które się u nas pojawia brzmi tak: “A jaką rolę w realizacji celów mają ludzie?” To pytanie otwiera drzwi do głębszego zrozumienia, że za każdym sukcesem biznesowym stoją ludzie i ich relacje.

Rola Relacji w Biznesie

Jakość relacji w zespołach i organizacjach odgrywa kluczową rolę w kontekście zaangażowania, elastyczności, kreatywności i wyników biznesowych. Peter Block w swojej książce “Community. Structure of Belonging” podkreśla, że bycie sumiennym i zaangażowanym w pracy wymaga poczucia przynależności, bycia ważnym oraz zauważanym i wysłuchiwanym przez innych. Zespół osiąga wyższą wydajność i lepsze wyniki wtedy, gdy jego członkowie czują się doceniani i zrozumiani przez swoich liderów.

Negatywne wyrażenia, takie jak: “on jest niesolidny!”, lub: “czemu zawsze wszystko muszę załatwiać sam?!”, są niestety powszechne w środowisku biznesowym. Myśli pełne ocen, etykiet i interpretacji, budują mury między ludźmi, uniemożliwiając wzajemne zrozumienie. Nawet, jeśli nie są wypowiadane głośno, są integralną częścią teatru mentalnego i utrudniają liderom tworzenie przestrzeni do współpracy i dialogu.

Porozumienie bez Przemocy (NVC)

NVC kładzie nacisk na taką jakość słuchania, która pozwala poszerzać perspektywę i dostrzegać za słowami uniwersalne ludzkie potrzeby. Empatia, określana jako rozumienie tego, co jest ważne dla każdej strony, staje się coraz częściej kluczowym elementem procesu budowania porozumienia. Lider, który stosuje NVC, może lepiej zrozumieć, co naprawdę stoi za frustracją pracownika i wspólnie z nim znaleźć rozwiązanie, zaspokajające potrzeby obu stron.

Nie sposób ignorować również badań neurobiologów! Ludzie są z natury skłonni do współpracy, która rozwija się najlepiej, kiedy mają poczucie bezpieczeństwa oraz istotnego znaczenia w organizacji. To stanowi fundament dla kreatywności, efektywności oraz innowacji. Kiedy brakuje tych jakości, zwłaszcza poczucia bezpieczeństwa, ludzie nie mają neurobiologicznie możliwości pełnego korzystania ze swojego potencjału. A wtedy firma traci.

A może praktyczny przykład?

Załóżmy, że jesteś częścią 8-osobowego zespołu, do którego kilka tygodni temu dołączyła nowa koleżanka, Alicja i przejęła część Twoich obowiązków. Czujesz ulgę z tego powodu, ponieważ zaczynasz ponownie czerpać radość z pracy, bo dotychczas byłeś/aś przeciążony/a zbyt dużą ilością zadań.

Podczas cotygodniowego spotkania słyszysz od liderki zespołu, ku swojemu zaskoczeniu: “To super, Ala, że do nas dołączyłaś. Dzięki tobie wychodzimy na prostą i przyznam, że jestem bardzo miło zaskoczona wysoką jakością realizacji zadań. No, wprowadzasz nowe standardy w zespole. Brawo, oby tak dalej!”

Słysząc to poczułeś/aś napięcie. Najpierw chciałeś/aś zaprotestować, lecz finalnie udałeś/aś, że nie słyszysz. Czekałeś/aś jedynie na koniec tego spotkania.

Wracając do domu nadal czułeś/aś irytację i bardziej niż normalnie, denerwowały Cię korki na drodze i styl jazdy kierowców. Nawet ludzie na pasach szli jakoś wolniej, zupełnie tak, jakby wiedzieli, że masz ochotę jak najszybciej znaleźć się w domu i złośliwie robili wszystko, żeby Ci to utrudnić. Jednemu z nich powiedziałeś/aś nawet kilka dosadnych słów przez okno! 

O czym jest cała ta irytacja, a może wkurzenie, czy złość? O liderce? O kierowcach? O pieszych?

Nie do końca. Otóż emocje są drogowskazami do naszych potrzeb. Informują nas o zaspokojonych lub niezaspokojonych potrzebach. Kiedy nie jesteśmy w stanie tego dostrzec i zrozumieć, że sednem są właśnie potrzeby, łatwo dać się ponieść nawykowym reakcjom, jak atakowanie, krytykowanie innych lub siebie, chowanie głowy w piasek, obwinianie. Takie strategie, najczęściej nieświadomie wybierane, nie pomogą nam, aby to, co dla nas ważne wybrzmiało i zostało uwzględnione.

Jak inaczej mogłaby wyglądać ta sytuacja, gdyby była w niej przestrzeń na empatię – dla siebie i dla innych?

Wróćmy do tej chwili, gdy słyszysz słowa: “To super, Ala, że do nas dołączyłaś. Dzięki tobie wychodzimy na prostą i przyznam, że jestem bardzo miło zaskoczona wysoką jakością realizacji zadań. No, wprowadzasz nowe standardy w zespole. Brawo, oby tak dalej!”

Wyobraź sobie, że bardzo świadomie bierzesz kilka głębokich oddechów, by dać sobie czas na dostrzeżenie, co się w Tobie właśnie dzieje i jak reaguje Twój układ nerwowy, czyli co czujesz w ciele.

Nie wiem jak u Ciebie, ale u mnie mogłoby się pojawić napięcie w barkach, lekki ścisk w brzuchu, ciepło na policzkach. Ciało sygnalizuje uczucia. Może to być zaskoczenie, może irytacja lub złość, albo lęk czy silna obawa o to, co dalej z Tobą w tym zespole?

O czym ważnym chciałyby przypomnieć te uczucia? Może o potrzebie docenienia, bycia widzianym/ną, jasności, wsparcia i jeszcze wielu, wielu innych?

Świadomość daje wybór, jest kluczem do wolności

W momencie, gdy uświadamiamy sobie, że interpretujemy słowa naszej liderki jako krytykę, otwiera się przed nami droga wyboru. W takich sytuacjach, świadomość naszych reakcji i emocji staje się kluczem do wolności. Możemy wybrać – zarówno naszą narrację, jak i naszą reakcję. Możemy zrezygnować z automatycznych zachowań i wybrać świadomą i konstruktywną odpowiedź. Aby tak było, potrzebujemy praktyki na ścieżce przechodzenia od reakcji do refleksji. Wg Marshalla Rosenberga, twórcy NVC to jest proste, ale – niełatwe.

Zaproszenie na warsztaty

Jeśli zastanawiasz się, jak rozpocząć swoją podróż ku lepszej komunikacji i świadomości, serdecznie zapraszamy Cię na nasze warsztaty. To wyjątkowa okazja, by uczyć się od doświadczonych praktyków, którzy łączą wiedzę biznesową z głębokim zrozumieniem ludzkich relacji.

Najbliższe warsztaty rozpoczną się już 3 kwietnia 2024 roku i poprowadzimy je w zespole doświadczonych, także w praktyce biznesowej, trenerów: Elżbieta Więcław, Joanna Berendt, Bartosz Berendt oraz Michał Sosin będą nawigować tę podroż. Jeżeli chcesz skutecznie zgłębić tajniki komunikacji empatycznej i zbudować trwałe, pozytywne relacje w pracy, to jest wydarzenie, którego nie możesz przegapić.

Link do rejestracji

Zarejestruj się już dziś, aby zarezerwować swoje miejsce i dołączyć do nas w tej inspirującej podróży. Szczegóły programu oraz link do rejestracji na warsztaty:

https://www.strefarozwoju.filomata.pl/nvc-w-zyciu-lidera/